วันวิสาขบูชาเป็นวันสำคัญทางพุทธศาสนาที่ชาวพุทธระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในพระพุทธศาสนา ได้แก่ การประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานของพระพุทธเจ้า ทั้งสามเหตุการณ์ตามประวัติศาสตร์ทางพระพุทธศาสนา เทศกาลนี้จัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ตามปฏิทินจันทรคติไทย (มักตรงกับเดือนพฤษภาคมของปฏิทินสากล) โดยมีการทำบุญ ตักบาตร ฟังธรรม และเวียนเทียนเป็นประเพณีหลัก.

ที่มาและความหมายของชื่อ

คำว่า “วิสาขะ” (Visakha / Vesak) มาจากชื่อเดือนในปฏิทินพระพุทธศาสนาโบราณของอินเดีย ซึ่งต่อมาถูกถ่ายทอดมายังประเพณีพุทธในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คำว่า “วิสาขบูชา” จึงหมายถึงการบูชา ณ วันวิสาขะ — คือวันเพ็ญในเดือนวิสาขะ ซึ่งในประเพณีแบบจันทรคติไทยตรงกับ วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 การเฉลิมฉลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาของพระพุทธเจ้า และเพื่อเสริมสร้างศรัทธา ความเคารพ และการปฏิบัติธรรมของชุมชน.
ตามประวัติพุทธศาสนาและตำนานที่สืบทอดมา

เหตุการณ์สำคัญสามประการที่เกิดแก่พระพุทธเจ้า—คือ

การประสูติ (การเกิดของพระพุทธเจ้า)
การตรัสรู้ (การบรรลุพระอริยสัจจ์ / นิพพานทางใจ)
การปรินิพพาน (การละสังขารจากโลกทางกาย)
ถึงแม้เหตุการณ์ทั้งสามจะเกิดต่างปีต่างเวลา แต่ตามประเพณีของพุทธศาสนามหายานและเถรวาทถือว่าเหตุการณ์ทั้งสามล้วนสัมพันธ์กับวันเพ็ญของเดือนวิสาขะ จึงถือเป็นวันสำคัญยิ่งสำหรับการรำลึกและทำบุญ.